Η ιστορία της Κύπρου είναι μια από τις παλαιότερες στον κόσμο. Η ιστορική δε σημασία της Κύπρου ανέκαθεν υπερέβαινε κατά πολύ το μικρό μέγεθός της. Η στρατηγική της σημασία στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, καθώς και οι σημαντικές ποσότητες χαλκού και ξυλείας που υπήρχαν στο νησί προσέλκυσαν πολλούς κατακτητές.
Τα πρώτα ευρήματα πολιτισμού στο νησί χρονολογούνται από την ένατη χιλιετηρίδα π.Χ., ενώ η ανακάλυψη του χαλκού έφερε πλούτο και ανάπτυξη του εμπορίου στο νησί (2500-1050π.Χ.). Γύρω στο 1200 π.Χ., οι Μυκηναίοι-Αχαιοί άρχισαν να εγκαθίστανται σ’ ολόκληρη την Κύπρο, φέρνοντας μαζί τους τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους και καθορίζοντας από τότε αποφασιστικά την πολιτιστική ταυτότητα του νησιού.
Η Κύπρος γνώρισε στη συνέχεια πολλούς κατακτητές, αλλά κατόρθωσε να διατηρήσει ανέπαφα την ελληνική ταυτότητα, τη γλώσσα και τον πολιτισμό της. Οι Τουρκοκύπριοι ήρθαν στο νησί σε κατοπινότερο στάδιο. Ήταν απόγονοι των Οθωμανών Τούρκων που ήταν κυρίαρχοι στην Κύπρο για περισσότερα από 300 χρόνια (16ο με 19ο αιώνα) και είχαν τη δική τους συνεισφορά στην πολιτιστική κληρονομιά του νησιού.
Ο Χριστιανισμός πρωτοδιαδόθηκε στην Κύπρο τον 1ο αιώνα μ.Χ. από τον ίδιο τον Απόστολο Παύλο καθώς και τον Απόστολο Βαρνάβα, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου.-
-
8200 - 1050 π.Χ.
Προϊστορική Εποχή
Τα ευρήματα του αρχαιότερου και πιο καλά διατηρημένου οικισμού της Κύπρου, του οικισμού της Χοιροκοιτίας , ανάγονται στην Νεολιθική Περίοδος (8200-3900π.Χ.). Στην αρχή χρησιμοποιούνταν μόνο λίθινα αγγεία ή εργαλεία. Η αγγειοπλαστική εμφανίστηκε σε μεταγενέστερη φάση, μετά το 500π.Χ.
Η Χαλκολιθική Εποχή (3900-2500π.Χ.) υπήρξε η μεταβατική περίοδος από τη Λιθίνη Εποχή στην Εποχή του Χαλκού. Οι περισσότεροι οικισμοί της περιόδου αυτής βρέθηκαν στο δυτικό μέρος του νησιού όπου λατρευόταν η θεότητα της γονιμότητας. Άρχισε η ανακάλυψη του χαλκού στο νησί και η εκμετάλλευση του σε μικρή κλίμακα.
Την περίοδο της εποχής του Χαλκού (2500-1050π.Χ.) άρχισε η πλήρης εκμετάλλευση του χαλκού που χάρισε πλούτο και ευημερία στο νησί. Αναπτύχθηκε το εμπόριο με την Εγγύς Ανατολή, την Αίγυπτο και το Αιγαίο, όπου η Κύπρος ήταν γνωστή με το όνομα Αλάσια.
Μετά το 1400π.Χ. οι Μυκηναίοι Αχαιοί άρχισαν να έρχονται από την Ελλάδα στο νησί ως έμποροι. Γύρω στο 1200π.Χ., όμως, εγκαταστάθηκαν μαζικά, διαδίδοντας την ελληνική γλώσσα, τη θρησκεία και τα ήθη και έθιμα τους στο νησί. Σταδιακά πήραν τον έλεγχο του νησιού και ίδρυσαν τις πρώτες πόλεις-βασίλεια της Πάφου, της Σαλαμίνας, του Κιτίου και του Κουρίου.
1050 - 380 π.Χ.
Ιστορική Εποχή: Γεωμετρική, Αρχαϊκή και Κλασσική Περίοδος
Την Γεωμετρική Περίοδο (1050-750π.Χ.) η Κύπρος είναι ελληνικό νησί με δέκα πόλεις-βασίλεια και με διαδεδομένη τη λατρεία της θεάς Αφροδίτης, που σύμφωνα με τη μυθολογία αναδύθηκε από τα κύματα στις ακτές της Πάφου. Οι Φοίνικες εγκαταστάθηκαν στην πόλη του Κιτίου τον ένατο αιώνα π.Χ. Τον όγδοο αιώνα π.Χ. η Κύπρος γνώρισε μεγάλη ευμάρεια.
Η Αρχαϊκή και Κλασική Περίοδος ευμάρειας συνεχίστηκε αλλά το νησί γνώρισε πολλούς κατακτητές. Τα κυπριακά βασίλεια κατέλαβαν διαδοχικά οι Ασσύριοι, οι Αιγύπτιοι και οι Πέρσες. Ο βασιλιάς Ευαγόρας της Σαλαμίνας (που κυβέρνησε την πόλη από το 411 μέχρι το 374π.Χ.) ένωσε τα βασίλεια της Κύπρου και κατέστησε το νησί ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά και πολιτιστικά κέντρα του ελληνικού κόσμου.
Ο Μέγας Αλέξανδρος ελευθέρωσε την Κύπρο από τους Πέρσες το 332π.Χ. και η Κύπρος αποτέλεσε μέρος της αυτοκρατορίας του.
310-330π.Χ.
Ελληνιστική και Ρωμαϊκή Περίοδος
Μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου οι στρατηγοί διεκδίκησαν το νησί και τελικά η Κύπρος έγινε μια από τις σημαντικότερες κτήσεις των Πτολεμαίων της Αιγύπτου. Οι Πτολεμαίοι κατήργησαν τις πόλεις-βασίλεια και ένωσαν την Κύπρο με πρωτεύουσα την Πάφο. Το τέλος της Ελληνιστικής Περιόδους χρονολογείται περίπου στα 30 π.Χ.
Ρωμαϊκή Περίοδος (30π.Χ.-330μ.Χ.) άρχησε με την κυριαρχία της Κύπρου από τους Ρωμαίους. Την περίοδο αυτή διαδόθηκε ο Χριστιανισμός στο νησί από τους Απόστολους Παύλο και Βαρνάβα και η Κύπρος γίνεται μάλιστα η πρώτη χώρα που κυβερνάται από Χριστιανό.
Τον 1ο αιώνα π.Χ. και τον 1ο αιώνα μ.Χ. σεισμοί κατέστρεψαν το νησί και οι πόλεις κτίστηκαν από την αρχή.
330-1191μ.Χ.
Βυζαντινή Περίοδος
Μετά τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Κύπρος περιήλθε στην κυριαρχία της ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, γνωστής ως Βυζάντιο. Ο Χριστιανισμός κατέστη η επίσημη θρησκεία.
Τον 4ο αιώνα μ.Χ. νέοι σεισμοί κατέστρεψαν τις κυριότερες πόλεις του νησιού. Εμφανίζονται νέες πόλεις με πρωτεύουσα την Κωνστάντια.
Το 488μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ζήνων παραχώρησε πλήρη αυτονομία στην Εκκλησία της Κύπρου και στον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου το προνόμιο να κρατά σκήπτρο αντί ποιμαντορική ράβδο, να φορά μοβ μανδύα και να υπογράφει με κόκκινο μελάνι.
Tο 647μ.Χ. οι Άραβες εισέβαλαν στο νησί. Για τρεις αιώνες η Κύπρος βρισκόταν συνεχώς κάτω από τις επιθέσεις Αράβων και πειρατών, μέχρι το 965, όταν ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκάς εκδίωξε τους Άραβες από τη Μικρά Ασία και την Κύπρο.
1191-1192
Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος και Ναΐτες
Ο Ισαάκ Κομνηνός, Βυζαντινός κυβερνήτης του νησιού, εξεγέρθηκε εναντίον της βυζαντινής αυτοκρατορίας και αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας του νησιού. Η αυτοκρατορία του, όμως, ήταν σύντομη αφού το 1191 οι δυνάμεις της Τρίτης Σταυροφορίας, υπό το βασιλιά Ριχάρδο Ι της Αγγλίας, κατέκτησαν το νησί. Ο Ριχάρδος εκτίμησε τη στρατηγική σημασία της Κύπρου όσον αφορά τον ανεφοδιασμό των κρατών των Σταυροφόρων στη Συρία και την Παλαιστίνη. Πρώτα μεταβίβασε την Κύπρο σε Τάγμα Ιπποτών, τους Ναΐτες, οι οποίοι την επέστρεψαν ύστερα από εξέγερση των Κυπρίων. Στη συνέχεια το 1192 την πούλησε στον Γκυ ντε Λουζινιάν, τον πρώην βασιλιά της Ιερουσαλήμ.
1192-1489
Φραγκική Περίοδος
Στην Κύπρο επικράτησε το φεουδαρχικό σύστημα διακυβέρνησης. Η Καθολική Εκκλησία επίσημα αντικατέστησε την Ελληνική Ορθόδοξη, η οποία όμως παρόλη την καταπίεση κατόρθωσε να επιζήσει. Η πόλη της Αμμοχώστου ήταν την περίοδο αυτή μια από τις πιο πλούσιες στην Εγγύς Ανατολή. Ο φραγκικός ζυγός ήταν απάνθρωπος και τελείωσε όταν η τελευταία Βασίλισσα Αικατερίνη Κορνάρο παραχώρησε το νησί στους Ενετούς και εγκατέλειψε το θρόνο.
1489-1571
Ενετική Περίοδος
Οι Ενετοί κατασκεύασαν οχυρωματικά έργα με σκοπό την υπεράσπιση του νησιού από την αυξανόμενη οθωμανική απειλή Στην εποχή αυτή ανάγονται τα επιβλητικά τείχη της Αμμοχώστου.
1571-1878
Οθωμανική Κυριαρχία
Το 1571 οι Οθωμανοί εισέβαλαν στο νησί. H Λευκωσία έπεσε ύστερα από πολιορκία έξι βδομάδων, ενώ η Aμμόχωστος κάτω από τον Eνετό Διοικητή Mαρκαντώνιο Bραγαδίνο, ο οποίος είχε την ευθύνη της άμυνας, αντιστάθηκε ηρωικά για έντεκα μήνες. Όταν οι Tούρκοι κατέλαβαν τελικά την πόλη, έγδαραν ζωντανό το Bραγαδίνο και γέμισαν το δέρμα του με άχυρο.
Έτσι, η Kύπρος προσαρτήθηκε στην οθωμανική αυτοκρατορία και οι σχέσεις της με την Ευρώπη διακόπηκαν, ενώ ο καταπιεστικός οθωμανικός ζυγός οδήγησε σε παρακμή της γεωργίας και σε μείωση του πληθυσμού. Oι Kύπριοι στήριξαν όλες τους τις ελπίδες για απελευθέρωση στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, κυρίως στη Σαβοΐα, χωρίς όμως κανένα αποτέλεσμα. H ορθόδοξη Eκκλησία της Kύπρου, η οποία την περίοδο των Λουζινιανών και των Eνετών ήταν καταπιεσμένη, επανέκτησε το αυτοκέφαλό της (διοικητική ανεξαρτησία) και από το 18ο αιώνα και μετά αναλαμβάνει τη συλλογή φόρων εκ μέρους των Tούρκων τόσο από τους Xριστιανούς, όσο και από τους Mουσουλμάνους, αποκτώντας με αυτό τον τρόπο μεγάλη επιρροή. Ένα ποσοστό Kυπρίων έγιναν Mουσουλμάνοι κατά την οθωμανική περίοδο ή εξισλαμίστηκαν δια της βίας μετά την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης το 1821.
Kατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, διάφορες ευρωπαϊκές δυνάμεις, κυρίως η Γαλλία και η Bρετανία, που αποκτούσαν ολοένα και μεγαλύτερα συμφέροντα στην οθωμανική αυτοκρατορία, επέδειξαν ανανεωμένο ενδιαφέρον για την Kύπρο. Mερικές από αυτές διατηρούσαν από καιρό προξενεία στη Λάρνακα, που ήταν το κυριότερο λιμάνι και εμπορικό κέντρο την περίοδο των Oθωμανών. Kάτω από την ευρωπαϊκή πίεση οι Oθωμανοί Tούρκοι εισήγαγαν σειρά περιορισμένων μεταρρυθμίσεων, γνωστών ως Tanzimat. Mε το άνοιγμα της διώρυγας του Σουέζ, το 1869, η στρατηγική σημασία της Kύπρου έγινε ακόμα μεγαλύτερη.
Με την παρακμή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ο τουρκικός ζυγός στην Κύπρο έγινε απάνθρωπος και σε πολλές περιπτώσεις Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαζί αγωνίστηκαν κατά της καταπίεσης του Οθωμανικού ζυγού.
1878-1960
Βρετανική Κυριαρχία
Το 1878 ο Πρωθυπουργός της Bρετανίας Bενιαμίν Nτισραέλι εξανάγκασε τον Tούρκο Σουλτάνο να παραχωρήσει την Kύπρο στη Bρετανία, με αντάλλαγμα την προστασία της Tουρκίας από τους επεκτατικούς στόχους της τσαρικής Pωσίας.
Παρά την παραχώρηση της Kύπρου στη Bρετανία, το νησί παρέμεινε κατ'όνομα οθωμανική κτήση μέχρι το 1914, ενώ οι Kύπριοι αποδοκίμαζαν έντονα το γεγονός ότι οι Bρετανοί χρησιμοποιούσαν τους φόρους που εισέπρατταν από την Kύπρο για να πληρώσουν το χρέος τους στους Oθωμανούς. Παρ' όλα αυτά, κατά τη διάρκεια της βρετανικής κυριαρχίας κατασκευάστηκαν σ'όλο το νησί δρόμοι και νοσοκομεία, ενώ έγινε αναδάσωση από τη δασική υπηρεσία, που μόλις είχε ιδρυθεί. Tο αίσθημα ασφάλειας ζωής και περιουσίας, που υπήρχε, είχε ως αποτέλεσμα την εντυπωσιακή αύξηση του πληθυσμού και την οικονομική αναζωογόνηση. Όμως, οι περισσότεροι Kύπριοι επιθυμούσαν την ένωση με την Eλλάδα, η οποία ήταν ανεξάρτητη από το 1830, και με την οποία η Kύπρος είχε την ίδια γλώσσα και θρησκεία. Mε την έκρηξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Kύπρος έπαυσε να είναι κατ'όνομα οθωμανική κτήση και το 1925 κηρύσσεται αποικία του στέμματος. Oι ελπίδες για ένωση αυξήθηκαν κατά τον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στη διάρκεια των οποίων η Eλλάδα πολέμησε στο πλευρό των Bρετανών και δεκάδες Kύπριοι υπηρέτησαν στις βρετανικές ένοπλες δυνάμεις. Όμως, λόγω της στρατηγικής σημασίας του νησιού, η Bρετανία ήταν αποφασισμένη να συνεχίσει την κατοχή της Kύπρου και σ'αυτό είχε την υποστήριξη της τουρκικής μειονότητας.
Το 1955, οι Ελληνοκύπριοι πήραν τα όπλα ενάντια στην αποικιακή δύναμη ύστερα από μια μακρά αλλά ανεπιτυχή ειρηνική πολιτική και διπλωματική προσπάθεια να επιτύχουν την απελευθέρωσή τους από τον αποικιακό ζυγό. Έχοντας να αντιμετωπίσει ένα απελευθερωτικό αγώνα στο νησί, η αποικιακή κυβέρνηση προήγαγε την ιδέα της διχοτόμησης της Κύπρου ως αντίμετρο προς το ελληνοκυπριακό αίτημα για ένωση με την Ελλάδα.
Κατά τη διάρκεια του αντιαποικιακού αγώνα η Τουρκία ενθάρρυνε τους Τουρκοκύπριους ηγέτες να συνασπιστούν με την αποικιακή κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τον αγώνα για αυτοδιάθεση του λαού της Κύπρου.
1960 - Μέχρι σήμερα
Κυπριακή Δημοκρατία, Τουρκική Εισβολή και η Ένταξη τησ Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Η Κύπρος ανακηρύχθηκε στις 16 Αυγούστου του 1960 ανεξάρτητη Δημοκρατία ενώ η Βρετανία διατήρησε δύο κυρίαρχες βάσεις στο νησί. Σύμφωνα με το Σύνταγμα προσφέρθηκε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα πολιτιστική και θρησκευτική αυτονομία καθώς και προνομιακή μεταχείριση στο σύστημα διακυβέρνησης. Οι Τουρκοκύπριοι αντιπροσωπεύονταν στην Κυβέρνηση από μέλη της κοινότητάς τους που καταλάμβαναν καθορισμένες από το Σύνταγμα θέσεις. Αυτές ήταν οι θέσεις του Αντιπροέδρου - του δόθηκαν μεγάλες εξουσίες μεταξύ των οποίων το δικαίωμα της αρνησικυρίας πάνω σ' όλα τα σημαντικά θέματα - και οι θέσεις 3 Υπουργών από τους 10 που αποτελούσαν συνολικά την Κυβέρνηση. Επιπλέον, 15 από τις 50 έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων ανήκαν σε Τουρκοκύπριους, οι οποίοι είχαν αυξημένες εξουσίες. Οκτώ Τουρκοκύπριοι βουλευτές μπορούσαν να καταψηφίσουν νόμο που ψήφιζαν οι υπόλοιποι 35 Ελληνοκύπριοι και 7 Τουρκοκύπριοι βουλευτές.
Μερικές πρόνοιες του Συντάγματος, όπως το δικαίωμα αρνησικυρίας, δημιούργησαν δυσκολίες στη λειτουργία των δημοκρατικών διαδικασιών. Γι'αυτό το λόγο, το Νοέμβριο του 1963 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εισηγήθηκε στους ηγέτες της τουρκοκυπριακής κοινότητας τροποποίηση του Συντάγματος. Η Τουρκία, απαντώντας εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων, απέρριψε τις προτάσεις. Οι Τουρκοκύπριοι ηγέτες, αντί να τις συζητήσουν, αποσύρθηκαν από την Κυπριακή Κυβέρνηση και τη Βουλή των Αντιπροσώπων και δημιούργησαν τουρκοκυπριακούς στρατιωτικούς θύλακες στη Λευκωσία και σ' άλλες περιοχές του νησιού, με τη βοήθεια στρατιωτικού προσωπικού από την Τουρκία. Αυτό αποτέλεσε την απαρχή διακοινοτικών ταραχών και απειλών της Τουρκίας για εισβολή. Από τότε, και παρότι σταδιακά επικράτησε ηρεμία στο νησί, ο στόχος της τουρκοκυπριακής ηγεσίας , με οδηγίες της τουρκικής κυβέρνησης, είναι η διχοτόμηση της Κύπρου και η προσάρτηση στην Τουρκία.
Στις 15 Ιουλίου 1974, η στρατιωτική χούντα, που κυβερνούσε τότε την Ελλάδα, οργάνωσε πραξικόπημα για να ανατρέψει τη δημοκρατικά εκλελεγμένη Κυβέρνηση της Κύπρου. Στις 20 Ιουλίου 1974, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα το πραξικόπημα, η Τουρκία εισέβαλε στην Κυπριακή Δημοκρατία, κατά παράβαση του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ και όλων των αρχών που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις, για να αποκαταστήσει δήθεν τη συνταγματική τάξη. Σαν αποτέλεσμα της Τουρκικής εισβολής 36.2% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι κατεχόμενο, 170,000 Ελληνοκύπριοι εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους, 1493 αγνοούνται. Από τις 20,000 Ελληνοκυπρίων που παρέμειναν εγκλωβισμένοι στις κατεχόμενες περιοχές μετά την τουρκική εισβολή, σήμερα έχουν απομείνει μόνο περί τους 520 Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες. Από το καλοκαίρι του 1974 μέχρι σήμερα, η «Γραμμή Αττίλα» («Επιχείρηση Αττίλα» ήταν η κωδική ονομασία που έδωσε η Τουρκία στη στρατιωτική εισβολή στην Κύπρο) διαμελίζει τεχνητά το νησί και το λαό του.Στις 16 Απριλίου 2003 υπογράφηκε στην Αθήνα η Συνθήκη Προσχώρησης της Κύπρου – καθώς και άλλων εννέα χωρών από την Κεντρική, Ανατολική και Νότια Ευρώπη – στην ΕΕ. Τη Συνθήκη υπέγραψαν εκ μέρους της Κύπρου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Τάσσος Παπαδόπουλος και ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Γιώργος Ιακώβου. Η ενταξιακή διαδικασία της Κύπρου ολοκληρώθηκε με την επικύρωση της Συνθήκης Προσχώρησης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 14 Ιουλίου 2003. Από την 1η Μαΐου 2004 η Κύπρος κατέστη πλήρες μέλος της ΕΕ, η οποία αριθμεί τώρα 25 κράτη μέλη. Μια νέα εποχή αρχίζει για την Kύπρο. Έχει λόγο στη διαμόρφωση του δικού της μέλλοντος. Tο αίσθημα της ασφάλειας ενδυναμώνεται, αφού η προσχώρησή της στην EE την καθιστά ευρωπαϊκό έδαφος και τυχόν ξένη επέμβαση στο έδαφος της θα θεωρείται επέμβαση σε ευρωπαϊκό έδαφος. Το αίσθημα της προοπτικής και ο εκσυγχρονισμός της κοινωνίας ενισχύονται, αφού χαράσσεται ένα μέλλον, μακριά από αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις εθνικιστικού χαρακτήρα, με επίκεντρο τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του.
H προσχώρηση στην EE είναι μια πρόκληση που περιλαμβάνει τόσο προνόμια όσο και υποχρεώσεις, τις οποίες η Kύπρος είναι έτοιμη και ικανή να αντιμετωπίσει με επιτυχία. |
|