ΕκτύπωσηΕκτύπωση Κλείσιμο Κλείσιμο

Κυπριακή Δημοκρατία
Ιστορική Αναδρομή


Οι σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Σουηδίας χρονολογούνται ήδη από τον 12ο αιώνα, όταν οι Βίκινγκς συμμετείχαν σε μια βυζαντινή φρουρά στην Πάφο στα νοτιοδυτικά της Κύπρου.

Η πιο γνωστή από τους Σουηδούς επισκέπτες της εποχής είναι η Αγία Μπιργκίτα, η οποία πρόσφατα ανακηρύχτηκε Προστάτιδα Αγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την εποχή που η Μπιργκίτα έκανε τα δύο της ταξίδια στην Κύπρο, το έτος 1732, το νησί ήταν ανεξάρτητο βασίλειο που το διοικούσε ο Πέτρος Β’ υπό την κηδεμονία της μητέρας του Ελεονώρας της Αραγωνίας. Η Μπιργκίτα έγινε δεκτή με φιλικό τρόπο από τη βασίλισσα. Ωστόσο, έχοντας δει κάποιο όραμα, η Μπιργκίτα κατηγόρησε τη βασίλισσα για ανηθικότητα και καταράστηκε όλο τον πληθυσμό του νησιού. Η Μπιργκίτα στην ομιλία της έκανε λόγο ότι η Αμμόχωστος θα καταστρεφόταν κατά τον ίδιο τρόπο που καταστράφηκαν τα Σόδομα και τα Γόμορα, λόγω των αμαρτιών των κατοίκων της και της αυλής.

Αφού επισκέφτηκε την Ιερουσαλήμ, η Μπιργκίτα είδε πάλι όραμα για την Κύπρο, το οποίο ανακοίνωσε η ίδια στην κυπριακή αυλή στην Αμμόχωστο κατά την επιστροφή της εκεί σε συνδυασμό με τη δραματική στέψη του Πέτρου Β’. Η προφητεία βγήκε γρήγορα αληθινή. Η τελετή της στέψης κατέληξε σε αιματηρές μάχες μεταξύ των Βενετσιάνων και των Γενοβέζων που κατοικούσαν στο νησί. Μόλις δύο ημέρες μετά την επίσκεψή της οι Γενοβέζοι επιτέθηκαν εναντίον της Κύπρου και μετά από σκληρές μάχες κατελήφθη η Αμμόχωστος.

Μια πολύ εκτενή αφήγηση για την Κύπρο μας δίνει ο Σουηδός μελετητής της Ανατολής Μίκαελ Ένεμαν στο γνωστό βιβλίο του “Ταξίδι στην Ανατολή” που περιέχει ταξιδιωτικές εντυπώσεις. Ο Ένεμαν ήταν απεσταλμένος του Σουηδού βασιλιά Καρόλου ΙΒ’ και αποβιβάστηκε στη Λάρνακα την άνοιξη του 1713. Ο συγγραφέας περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια τις ζωηρές εμπορικές συναλλαγές που διεξάγονταν ανάμεσα στους Έλληνες και στους Ευρωπαίους που έμεναν στο νησί. Επιπλέον περιγράφει τον άδικο τρόπο με τον οποίον κυβερνούσαν οι Τούρκοι κατακτητές. Μεταξύ άλλων περιγράφει με δραματικό ύφος μια σοβαρή αντιδικία που είχε προκύψει ανάμεσα σε ένα τμήμα των κατοίκων του νησιού και τους Τούρκους ηγεμόνες.

Η πρώτη πραγματικά εκτενής αφήγηση για την Κύπρο στα σουηδικά γράφτηκε από τον Έντουαρντ Κάρλεσον και έχει τον τίτλο “Σύντομη περιγραφή της νήσου Κύπρου, γραμμένη το καλοκαίρι του 1733 από τον καγκελάριο της αυλής και διοικητή του βασιλικού τάγματος κύριο Έντουαρντ Κάρλεσον κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ανατολή”. Ο Κάρλεσον έκανε μακρινά ταξίδια στην περιοχή μαζί με το συνάδελφό του Καρλ Φρέντρικ φον Χόπκεν, με στόχο να ερευνήσει τις δυνατότητες για την ανάπτυξη του σουηδικού εμπορίου στην ανατολική Μεσόγειο. Στο βιβλίο του αυτό, το οποίο εκδόθηκε το 1761, περιγράφονται όλες οι πόλεις της Κύπρου: η Λευκωσία με τους φοίνικές της, τους ωραίους της κήπους και το τείχος της, η Αμμόχωστος που κι αυτή περιβαλλόταν από τείχος, η Μπάφα (Πάφος) όπου οι κάτοικοι λάτρευαν τη θεά Αφροδίτη και η Λεμεσός, που κατά τον Κάρλεσον ήταν η πιο υγιεινή και μεγαλύτερη περιοχή. Η περιγραφή των πόλεων συμπληρώνεται με στοιχεία για τα 840 ‘άθλια’ χωριά. Επιπλέον, ο Κάρλεσον καταγράφει λεπτομερώς το φυσικό πλούτο της Κύπρου, την πανίδα της και τη χλωρίδα της. Ωστόσο, ο Κάρλεσον δεν συνιστά την ανάπτυξη εμπορικών σχέσεων της Σουηδίας με την Κύπρο, γιατί δεν θεωρεί ότι είναι δυνατό να πουληθούν τα σουηδικά εμπορικά προϊόντα στο νησί αυτό.

Μια από τις πιο ζωντανές ταξιδιωτικές περιγραφές για την Κύπρο είναι η αφήγηση του Γιάκομπ Μπέργκρεν, ιεροκήρυκα της Σουηδικής Πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος ταξίδεψε στο νησί το 1820. Ο Μπέργκρεν έμεινε εντυπωσιασμένος από την καλή υποδοχή που του επεφύλαξαν οι Κύπριοι αλλά όταν επέστρεψε στην Κύπρο ένα χρόνο αργότερα όλα είχαν αλλάξει. Ήταν η εποχή που μόλις άρχιζε ο απελευθερωτικός αγώνας εναντίον της Οθωμανικής κατοχής. ‘Αιμοσταγείς δήμιοι’, όπως τους αποκάλεσε, προσπάθησαν να συντρίψουν το απελευθερωτικό κίνημα. Ο Μπέργκρεν είχε φτάσει στο νησί την περίοδο που είχαν εκτελεστεί ο επίσκοπος Κυπριανός και οι επίσκοποι Πάφου, Κιτίου και Κυρήνειας μαζί με πάνω από τετρακόσιους άλλους εκκλησιαστικούς ηγέτες.

Ο πρώτος Σουηδός αρχαιολόγος που έφτασε στην Κύπρο ήταν ο μελετητής της Ανατολής Γιόχαν Ντάβιντ Όκερμπλαντ, ένας από τους πιο σπουδαίους μελετητές σε ό,τι αφορά την ερμηνεία των Αιγυπτιακών ιερογλυφικών. Ο Όκερμπλαντ επισκέφτηκε το νησί το 1788 και έγραψε εκτενώς για τα αρχαιολογικά και ιστορικά του ευρήματα εκεί.

Οι πρώτες επιστημονικές σχέσεις μεταξύ Κύπρου και Σουηδίας ξεκίνησαν με την εργασία της Σουηδικής Αρχαιολογικής Αποστολής στην Κύπρο. Ο πιο διάσημος Σουηδός επισκέπτης στην Κύπρο είναι ο Έιναρ Γιέρσταντ, ο οποίος άρχισε το 1923 την εξερεύνηση της ιστορίας της Κυπριακής αρχαιολογίας. Αυτό έγινε χάρη σε μια τυχαία συνάντηση που είχε κάνει ένα χρόνο πριν ο Πρόξενος της Σουηδίας Λουκής Ζήνονος Πιερίδης με τον αρχαιολόγο Άξελ Β. Πέρσον. Ο Γιέρσταντ αναφέρει στο βιβλίο του “Αιώνες και Ημέρες” ότι ο Πιερίδης παρακάλεσε τον Πέρσον να παρακινήσει κανέναν νεαρό Σουηδό αρχαιολόγο να πάει στην Κύπρο για να κάνει αρχαιολογικές ανασκαφές. Ο Γιέρσταντ ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε οικισμούς και αντικείμενα της Λίθινης Εποχής. Οι ανασκαφές του ίδιου και της Σουηδικής Αρχαιολογικής Αποστολής κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 και του 1930 αποτελούν πρωτοποριακή εργασία στον τομέα της αρχαιολογίας και έβαλαν τα θεμέλια για στενή συνεργασία μεταξύ Σουηδίας και Κύπρου στον τομέα της Αρχαιολογίας.

Ενάς στενός δεσμός μεταξύ των δύο χωρών έχει δημιουργηθεί ως αποτέλεσμα της Σουηδικής Αρχαιολογικής Αποστολής, η οποία γιόρτασε την 80η της επέτειο στην Κύπρο το 2007. Η μεγαλύτερη συλλογή Κυπριακών αντικειμένων εκτός Κύπρου, που ανακαλύφθηκε χάρη στην εργασία της Αποστολής στην Κύπρο, φιλοξενείται στο Μεσογειακό Μουσείο της Στοκχόλμης.

Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Μεσογειακού Μουσείου.



Σουηδική συνεισφορά στην Κύπρο στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών


Η UNFICYP (United Nations Peace-Keeping Force in Cyprus) δημιουργήθηκε το 1964 για να συνεισφέρει στη διατήρηση του νόμου και της τάξης και να διευκολύνει τις συνθήκες για πολιτική λύση.

Η σουηδική συμμετοχή στην Κύπρο είναι η μεγαλύτερη και πιο μακροχρόνια διεθνής συμμετοχή στρατιωτικών δυνάμεων της Σουηδίας στην υπηρεσία της ειρήνης. Στην περίοδο 1964-87 υπηρετούσαν 48 τάγματα και αστυνομικοί στην UNFICYP. Η σουηδική δύναμη είχε το μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών το 1964 (περίπου 1000 άτομα) και το μικρότερο το 1973 (περίπου 265 άτομα). Όταν το σουηδικό τάγμα αποχώρησε από την Κύπρο το 1987, έμεινε στο νησί μια μικρή δύναμη στρατιωτών, αλλά το 1993 η σουηδική συμμετοχή έληξε εντελώς. Κατά τη διάρκεια αυτών των 30 ετών υπηρέτησαν στην Κύπρο περίπου 28000 άνδρες και γυναίκες.

Η σουηδική συμμετοχή στην Κύπρο θεωρείται ότι είχε θετικό αντίκτυπο στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Οι αναμνήσεις των Σουηδών που υπηρέτησαν στην Κύπρο ως μέρος της UNFICYP παραμένουν ζωηρές. Ο διοικητής του σουηδικού τάγματος Καρλ-Γκούσταφ Στολ, κατά τον αποχαιρετισμό του ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής: "Τώρα που το τάγμα εγκαταλείπει την Κύπρο, αφού εκτέλεσε σωστά την αποστολή του, δύο είναι τα συναισθήματα που με διακατέχουν. Το ένα είναι απογοήτευση, γιατί οι άνθρωποι είναι τόσο αδιάλλακτοι, τα σύννεφα του πολέμου συσσωρεύτηκαν πάνω από το ωραίο αυτό νησί και εμείς δεν μπορέσαμε να κάνουμε πολλά πράγματα για να αλλάξουμε την κατάσταση. Το άλλο συναίσθημα είναι ευγνωμοσύνη που μας δόθηκε η ευκαιρία να πάρουμε μέρος στις προσπάθειες να αποτραπούν οι πράξεις βίας σε μεγάλη κλίμακα και που μπορέσαμε να εμπνεύσουμε την κατανόηση ανάμεσα στις δύο πλευρές στο νησί. Είμαι πεπεισμένος πως χωρίς την παρέμβαση του ΟΗΕ στην Κύπρο, η κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη, περισσότερο τραγική, όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και για όλον τον κόσμο."

_______________________________________________
© 2011 - 2023 Κυπριακή Δημοκρατία,
Υπουργείο Εξωτερικών
Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Στοκχόλμη