Οι επώδυνες μνήμες επιστρέφουν ξανά στις αποφράδες μέρες του 1974. Όχι μόνο είναι αναπότρεπτη αυτή η μνημονική επιστροφή, αλλά είναι και ιστορικά επιβαλλόμενη. Η ιστορική μνήμη των λαών δεν μπορεί να είναι επιλεκτική, για να ανατρέχει μόνο σε ένδοξες επετείους, παρακάμπτοντας τραγικούς σταθμούς του ιστορικού βίου. Αν οι ένδοξες επέτειοι προκαλούν εθνική περηφάνεια, οι εθνικές συμφορές πρέπει να διεγείρουν το συλλογικό προβληματισμό, έτσι που να τείνει να αποκλείει στο μέλλον την επανάληψη των μελανών σελίδων στην ιστορική πορεία ενός λαού.

Επανερχόμενοι σήμερα στην εθνική συμφορά του 1974, αναξέουμε τις ανοιχτές ακόμα πληγές στο ακρωτηριασμένο σώμα της πατρίδας μας. Ασφαλώς όχι για να εντείνουμε τη συνεχιζόμενη οδύνη της μεγάλης τραγωδίας μας, αλλά για να μην διακόπτεται ποτέ η μνήμη των αιτίων και πρωταιτίων του πιο φοβερού δράματος στην τρισχιλιετή Ιστορία μας.

Η λήθη είναι επιλογή. Η θύμηση είναι χρέος. Χρέος μας είναι να θυμόμαστε το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Να θυμόμαστε την προδοσία της 15ης Ιουλίου του 1974 και το αποτρόπαιο τουρκικό έγκλημα της 20ής Ιουλίου. Να θυμόμαστε τη μακάβρια αφετηρία της τραγωδίας μας. Και από την επώδυνη θύμηση αυτής της τραγωδίας, να αναχωρούμε, όχι συντετριμμένοι και απελπισμένοι, αλλά αμετάκλητα αποφασισμένοι να θωρακίζουμε, συνεχώς και με έργα, τη δημοκρατία μας και να διεκδικούμε, με πίστη και αισιοδοξία, το δίκαιό μας. Αυτό πρέπει να είναι το πνεύμα, το νόημα και το μήνυμα της θύμησης των μαύρων επετείων και της αποψινής εκδήλωσης.

Το χρέος της θύμησης των σκοτεινών εκείνων ημερών του εφιαλτικού Ιουλίου του 1974, εμπερικλείει και τη μέγιστη ηθική υποχρέωση της διαρκούς απόδοσης τιμών σε κείνους που προασπίσθηκαν τη δημοκρατία, τη νομιμότητα και την ελευθερία της πατρίδας μας. Σε κείνους, που με κίνδυνο της ζωής τους ή και με τη θυσία της ζωής τους, περιφρούρησαν τον Εθνάρχη Μακάριο, στον εναγώνιο αγώνα του να αποτρέψει το πραξικόπημα, ως προπομπό και πρόσχημα της τουρκικής εισβολής. Σε κείνους, που αντιστάθηκαν στους δολοφόνους της δημοκρατίας, υπερασπιζόμενοι την έννομη τάξη και το νόμιμο Πρόεδρο του κυπριακού κράτους. Σε κείνους, που αγωνίστηκαν ενάντια στους Τούρκους εισβολείς, υπεραμυνόμενοι της πατρώας γης.

Σε όλους αυτούς τους γενναίους, ζώντες και τεθνεώτες, επώνυμους και ανώνυμους, καταθέτουμε, για μια ακόμα φορά, τη μεγάλη τιμή και τη βαθειά εκτίμησή μας. Αν η αντίσταση και ο αγώνας τους δεν απέτρεψαν τελικά τη συμφορά, οι ίδιοι αναδείχθηκαν στη συλλογική συνείδηση του λαού μας, ενάρετοι προασπιστές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και εύτολμοι υπερασπιστές των ωραίων αρχών και ιδεωδών της ζωής. Περιφρουρούντες τον Μακάριο, περιφρουρούσαν τη δημοκρατία. Και περιφρουρούντες τη δημοκρατία, περιφρουρούσαν την ελευθερία. Γιατί χωρίς δημοκρατία, δεν νοείται ελευθερία. Και χωρίς ελευθερία, δεν υπάρχει δημοκρατία.

Την ελευθερία και τη δημοκρατία της Κύπρου συμβόλιζε ο Εθνάρχης Μακάριος. Όταν τα άρματα του πραξικοπήματος χτυπούσαν το Προεδρικό Μέγαρο και οι πραξικοπηματίες αναζητούσαν μέσα στα ερείπιά του νεκρό το μεγάλο Ηγέτη μας, νεκρή ήταν μόνο η δημοκρατία και η εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου. Όταν «ο Αλέξανδρος εισήρχετο στο νοσοκομείο» - συνθηματικό του πραξικοπήματος -, ήταν ήδη από ημερών έτοιμη «η Αϊσέ να πάει διακοπές» - συνθηματικό της εισβολής. Η προδοσία του πραξικοπήματος προετοίμασε το έγκλημα της τουρκικής εισβολής. Η δολοφονία της δημοκρατίας οδήγησε στον εδαφικό ακρωτηριασμό της Κύπρου. Ίσως ουδέποτε τόσο λίγοι, σε τόσο μικρό χρόνο, προκάλεσαν τόσο μεγάλη καταστροφή.

Οι προφητικοί λόγοι του Μακάριου για την επερχόμενη συμφορά, οι εναγώνιες προειδοποιήσεις του για το αναπόφευκτα καταστροφικό τέλος της ένοπλης υπονόμευσης του κυπριακού κράτους, δικαιώθηκαν τραγικά, στις 20 Ιουλίου, όταν, σχεδόν ανενόχλητος, ο τουρκικός Αττίλας αποβιβαζόταν στις ανυπεράσπιστες ακτές της Κερύνειας. Πέντε μέρες προηγουμένως, τα τείχη της Κύπρου είχαν γκρεμιστεί από το πραξικόπημα. Χέρια επίορκων Ελλήνων άνοιξαν την κερκόπορτα για να περάσει ο Τούρκος. Και στο πέρασμά του, η Κύπρος βυθίστηκε στο πένθος, στον πόνο, στην καταστροφή και στην αγωνία για το μέλλον της. Σκλαβωμένα χωριά και πόλεις μας, νεκροί και αγνοούμενοι, πρόσφυγες και εγκλωβισμένοι, συνθέτουν τις επώδυνες πτυχές του συνεχιζόμενου δράματος του Κυπριακού Ελληνισμού.

Ούτε η ώρα ούτε η ευκαιρία προσφέρονται απόψε, για ανάλυση της πολιτικής και της στρατηγικής μας, για να απαμβλύνουμε την οδύνη και για να προωθήσουμε, όσο πιο σύντομα γίνεται, ένα ουσιαστικό διάλογο που να προσφέρει τις δυνατότητες και την προοπτική για εξεύρεση μιας συνολικής λύσης του Κυπριακού.

Για τριαντατρία μέχρι σήμερα χρόνια, βιώνουμε το πένθος, τον πόνο και την αγωνία. Με άγνωστο ακόμα τον επίλογο της μεγάλης τραγωδίας μας. Αλλά, με γνωστούς τους κινδύνους από την παράταση και την κλιμάκωση των συνεπειών της εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής. Αναζητούμε αυτό τον επίλογο, με πλήρη συναίσθηση της ιστορικής ευθύνης μας απέναντι σε αυτούς που έφυγαν, σε αυτούς που μένουν και σε αυτούς που θάρθουν ύστερα από μας. Δεν έχουμε δικαίωμα εμείς, μια γενιά περαστική από αυτό τον τόπο, να καταδικάσουμε αυτούς που θάρθουν, με την υπογραφή μιας οποιασδήποτε λύσης του εθνικού μας θέματος, απλώς «για να κλείσει» το κυπριακό πρόβλημα.

Αν ο στόχος είναι να κλείσουμε το Κυπριακό, για να μην υπάρχει πια Κυπριακό, αν ο στόχος είναι να λέμε ναι εκεί που πρέπει να πούμε όχι, τότε είχαμε μια ευκαιρία το 2004 και έχουμε και τώρα την ευκαιρία, εάν και εφόσον βέβαια αποδεχθούμε όλα όσα θέλει και απαιτεί η τουρκική πλευρά. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν είναι ευκαιρία λύσης. Είναι ευκαιρία διάλυσης. Και όσοι ακόμα πιστεύουν ότι το 2004 χάσαμε μια ευκαιρία, η αλήθεια είναι ότι χάσαμε μια ευκαιρία να χαθούμε, ως κράτος και ως Ελληνισμός στην Κύπρο.

Η απροθυμία μας να συγκατατεθούμε σε μια στρεβλή και ετοιμόρροπη διευθέτηση, δεν μπορεί να ερμηνεύεται κακόβουλα από κάποιους ως απροθυμία μας να συνεργαστούμε για εξεύρεση μιας λύσης. Ποια λύση, στοιχειωδώς ορθή και δίκαιη, μας προσφέρθηκε, και εμείς την απορρίψαμε; Ποια λύση, λειτουργική και βιώσιμη, σχεδιάστηκε, και εμείς την αρνηθήκαμε; Ποιες πραγματικές ευκαιρίες αφήσαμε να περάσουν, ποιες πρωτοβουλίες αποφύγαμε, ποιες αδιαλλαξίες επιδείξαμε ή ποιες παράλογες αξιώσεις προβάλαμε, για να δικαιολογούνται κάποιοι να μας κατηγορούν ότι δεν θέλουμε λύση;

Αυτό που πραγματικά δεν θέλουμε είναι μια διευθέτηση που να δικαιώνει πλήρως το θύτη και να αδικεί απολύτως το θύμα. Αυτό που πραγματικά απορρίπτουμε, είναι μια ρύθμιση που να νομιμοποιεί το έγκλημα της Τουρκίας και να μονιμοποιεί, με ωραιολογίες, τις συνέπειες της εισβολής. Μένουμε σταθεροί και ειλικρινείς στην επιδίωξη μιας λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Αλλά, δεν δεχόμαστε λύση μιας συγκα-λυμμένης διχοτομικής συνομοσπονδίας. Επιζητούμε μια λύση που να επανενώνει το λαό και τη χώρα μας, την οικονομία, την κοινωνία και τους θεσμούς. Αλλά, απορρίπτουμε μια λύση διχαστική, αδιέξοδη και απειλητική για το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού.

Προσωπικά, δεν προσφέρομαι να δεχθώ και να προσυπογράψω μια ολέθρια για την Κύπρο διευθέτηση. Εάν αυτό δυσαρεστεί κάποιους, αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει κριτήριο πολιτικού σχεδιασμού ή πυξίδα στρατηγικής και τακτικής. Εάν κάποιοι θέλουν να με κατηγορούν ως αδιάλλακτο ή να με θεωρούν εμπόδιο στην υλοποίηση των οποιων-δήποτε σχεδιασμών τους για την Κύπρο, δεν είμαι διατεθειμένος να συμβάλω, εν γνώσει μου, σε μια απαράδεκτη λύση του Κυπριακού, απλώς και μόνο για να εξασφαλίσω εύφημη μνεία και να αποσπάσω πιστοποιητικά καλής, δήθεν, διαγωγής. Δεν φιλοδοξώ να είμαι Πρόεδρος μιας οποιασδήποτε λύσης. Φιλοδοξώ να παραδώσω στο λαό μια καλή και βιώσιμη λύση. Έστω, μια λύση πικρή και οδυνηρή, μια λύση συμβιβασμού. Αλλά που να είναι, τουλάχιστον, μια λειτουργική και βιώσιμη λύση.

Δικαιούται και αξίζει η Ευρωπαϊκή Κύπρος μιας τέτοιας λύσης. Δικαιούται και αξίζει ο Ευρωπαίος Κύπριος πολίτης ενός καλύτερου μέλλοντος. Δικαιούται και αξίζει ο Κυπριακός Ελληνισμός να επιβιώσει σε αυτή τη γη της Ιστορίας του και να μην αγωνιά για τη μοίρα του.

Με τη μνήμη μας να επιστρέφει ξανά στις αποφράδες μέρες του 1974, με την πρέπουσα τιμή να αποδίδεται και πάλιν σε αυτούς που υπερασπίστηκαν τη δημοκρατία, τη νομιμότητα και την ελευθερία της Κύπρου, αλλά και με το βλέμμα στραμμένο στο καλύτερο μέλλον του προδομένου λαού μας και του βασανισμένου τόπου μας, διαδηλώνουμε την εμμονή στον αγώνα μας για δικαίωση και την πίστη μας στην τελική νίκη του δικαίου μας.

Η φωνή του Μακάριου, η φωνή της Ιστορίας μας, η φωνή της συνείδησης και του χρέους μας, καθοδηγεί τα βήματά μας στη μεγάλη πορεία για τη σωτηρία της Κύπρου και για την ανάσταση του σταυρωμένου για τριαντατρία χρόνια Κυπριακού Ελληνισμού.

Χρέος όλων μας είναι να μην λυγίσουμε, να μην γονατίσουμε, αλλά να μοχθούμε και να αγωνιζόμαστε για τα δίκαια και τα δικαιώματα του λαού μας. Για μια λύση βιώσιμη και λειτουργική. Για ένα καλύτερο και ευτυχέστερο αύριο για την πατρίδα μας.