|
|
 Drukuj
Republika Cypryjska
Państwo
Kipriaki Dimokratija (nazwa grecka), Kibris Cumhuriyeti (nazwa turecka), Republic of Cyprus (nazwa angielska)
Dzień Niepodległości: 1 października
Cypr uzyskał niepodległość w roku 1960 po okresie kolonialnych rządów brytyjskich. W roku 1974 Turcja dokonała inwazji zbrojnej na Cypr i zajęła 36,2% jego suwerennego terytorium. Linia zawieszenia ognia przebiega wzdłuż wyspy oraz przez
środek jej stolicy, Nikozji (Lefkosia), dzieląc miasto i kraj.
Mimo że północna część wyspy znajduje się pod obcą okupacją, Republika Cypryjska uznawana jest przez społeczność międzynarodową za jedyne legalne państwo sprawujące suwerenną władzę nad całym terytorium wyspy.
Flaga państwowa
Flaga Republiki Cypryjskiej została zatwierdzona w roku 1960, gdy Cypr stał się niepodległym, suwerennym państwem. Tło flagi jest białe. Pośrodku widnieje kształt Cypru w kolorze miedzi. Znajduje się on ponad dwiema skrzyżowanymi gałązkami oliwnymi w kolorze zieleni oliwkowej. Barwa miedzi ma podwójne znaczenie symboliczne: po pierwsze, odwołuje się do nazwy wyspy, która prawdopodobnie pochodzi od greckiego słowa oznaczającego miedź; po drugie, miedź kojarzona jest z Cyprem od czasów starożytnych, kiedy wyspa stała się głównym producentem oraz dostawcą tego surowca. Gałązki oliwne symbolizują nadzieję na pokój na wyspie.
Godło państwowe
W centrum trójkątnej tarczy koloru miedzi osadzonej na białym tle znajduje się biały gołąb trzymający w dziobie białe gałązki. Poniżej gołębia widnieje, także biała, liczba 1960. Tarczę okalają skrzyżowane gałązki oliwne w kolorze zieleni oliwkowej. Gołąb i gałązki oliwne symbolizują nadzieję na pokój; liczba oznacza rok, w którym Cypr uzyskał niepodległość.
Władze państwa
Cypr jest niepodległą, suwerenną republiką z prezydenckim systemem rządów. Konstytucja zapewnia podział władzy na wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą oraz ich wzajemną niezależność. Prezydent jest głową państwa i rządu.
Władza wykonawcza
Prezydent
Władzę wykonawczą stanowi Prezydent Republiki wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Władza wykonawcza sprawowana jest przez Radę Ministrów powoływaną przez Prezydenta, który ma prawo weta w odniesieniu do decyzji Rady Ministrów oraz ustaw lub postanowień Izby Reprezentantów dotyczących spraw zagranicznych, obronności oraz bezpieczeństwa.
Zgodnie z konstytucją z 1960 roku prezydentem jest Grek cypryjski wybrany przez społeczność Greków cypryjskich, a wiceprezydentem Turek cypryjski wybrany przez społeczność Turków cypryjskich. Kierowanie trzydziestoma procentami z dziesięciu ministerstw zarezerwowano dla Turków cypryjskich wskazywanych przez wiceprezydenta. W roku 1964 turecki wiceprezydent oraz trzej tureccy ministrowie wycofali się z rządu, wobec czego wszystkie stanowiska w ministerstwach, których liczbę zwiększono później do jedenastu, piastują z konieczności Grecy cypryjscy. Stanowisko wiceprezydenta pozostaje nieobsadzone.
Rada Ministrów
Rada Ministrów sprawuje władzę wykonawczą w zakresie wszystkich spraw. Każdy z ministrów jest zwierzchnikiem swojego ministerstwa i sprawuje władzę wykonawczą w zakresie wszystkich spraw danego resortu.
Rzecznik rządu oraz podsekretarz stanu przy prezydencie Republiki Cypryjskiej uczestniczą w posiedzeniach Rady Ministrów.
Władza ustawodawcza
Izba Reprezentantów
Organem władzy ustawodawczej jest jednoizbowa Izba Reprezentantów. Jej członkowie wybierani są na okres pięciu lat. Z chwilą powstania Izba liczyła 50 członków, z których 35 było Grekami cypryjskimi, a 15 Turkami cypryjskimi. W roku 1985 liczbę tę zwiększono do 80 – 56 miejsc przypadło w udziale Grekom cypryjskim, 24 miejsca zarezerwowano dla deputowanych ze społeczności Turków cypryjskich.
Po wycofaniu się Turków cypryjskich w 1964 roku w Izbie Reprezentantów zasiadają tylko Grecy cypryjscy.
Maronici, Ormianie i wyznawcy innych religii chrześcijańskich, którzy głosują jako członkowie społeczności Greków cypryjskich, wybierają dodatkowo po jednym przedstawicielu. Przedstawiciele ci uczestniczą w posiedzeniach Izby, lecz nie mają prawa głosu i nie biorą udziału w obradach. Zasięga się ich opinii w sprawach dotyczących poszczególnych reprezentowanych przez nich grup.
Prezydent Republiki Cypryjskiej obejmuje urząd po złożeniu przysięgi przed Izbą Reprezentantów.
Od roku 1964, czyli od czasu, gdy urząd wiceprezydenta pozostaje nieobsadzony, przewodniczący Izby Reprezentantów sprawuje obowiązki prezydenta Republiki w czasie nieobecności prezydenta lub jego czasowej niezdolności do wykonywania urzędu.
Władza sądownicza
Na mocy konstytucji sądownictwo stanowi odrębną władzę, niezależną od dwóch pozostałych rodzajów władzy państwowej, autonomiczną w sferze kompetencji, właściwości i orzecznictwa.
Sąd Najwyższy
Sąd Najwyższy jest najwyższym organem sądowniczym w Republice. W jego skład wchodzi 13 sędziów, w tym przewodniczący Sądu. Sąd Najwyższy ma uprawnienia ostatecznego organu odwoławczego w państwie. Rozstrzyga także o
zgodności ustaw, przepisów i rozporządzeń z konstytucją oraz ma wyłączną właściwość do orzekania w przedmiocie legalności działań, decyzji lub zaniechań wynikających ze sprawowania władzy wykonawczej lub administracyjnej.
Sąd Najwyższy, działając jako sąd wyborczy, rozpoznaje skargi dotyczące wykładni i stosowania przepisów ordynacji wyborczej w państwie.
Sądy pierwszej instancji
Głównymi sądami pierwszej instancji są sądy rejonowe. Sąd rejonowy działa w każdym z okręgów administracyjnych z wyłączeniem terenów okupowanych. Składy sędziowskie tworzą: sędziowie sądów rejonowych, naczelni sędziowie sądów
rejonowych oraz przewodniczący sądów rejonowych. Innymi sądami pierwszej instancji są: sądy assize, sąd wojskowy, trybunał ds. sporów pracowniczych, trybunał ds. kontroli najmu oraz sądy rodzinne.
Sędziowie
Sędziowie sądów pierwszej instancji są powoływani, przenoszeni oraz awansowani przez Najwyższą Radę Sądownictwa (składającą się z członków Sądu Najwyższego) oraz podlegają jej jurysdykcji dyscyplinarnej. Sędziów Sądu Najwyższego
powołuje prezydent Republiki.
Niezależne funkcje i urzędy
Niektóre funkcje i urzędy na Cyprze nie podgalają żadnemu z ministerstw. Są to: Prokurator Generalny i Audytor Generalny, którzy są szefami, odpowiednio, Biura Prawnego i Biura Audytu; Prezes Banku Centralnego Cypru; Rzecznik Praw Obywatelskich (Komisarz Administracji Publicznej); Komisja Służb Publicznych; Komisja Edukacji; Urząd Planowania; Skarb Państwa; Komisja Ochrony Konkurencyjności; Komisarz ds. komunikacji elektronicznej i usług pocztowych; Komisarz ds. ochrony danych osobowych, Komisarz ds. ochrony praw dziecka, Komisarz ds. prawa; Urząd Kontroli Przetargów; Trybunał Podatkowy; Biuro ds. audytu wewnętrznego.
Bank Centralny Cypru
Bank Centralny Cypru powstał w roku 1963 jako instytucja niezależna. Od lipca 2002 roku działa na podstawie Ustawy o Banku Centralnym Cypru z 2002 r. Ustawa zapewnia niezależność Banku, zgodność z odnośnymi przepisami traktatu ustanawiającego Unię Europejską, a także ze Statutem Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego. Bank Centralny Cypru stanowi integralną część Eurosystemu obejmującego krajowe banki centralne państw członkowskich strefy euro i Europejski Bank Centralny. Bank Centralny nadzoruje banki zarejestrowane na Cyprze, w tym miejscowe spółki zależne, oddziały i przedstawicielstwa banków zagranicznych. Obecnie na Cyprze zarejestrowanych jest 17 banków, z których 9 to spółki zależne banków zagranicznych. Ponadto na Cyprze działa 26 oddziałów banków zagranicznych oraz dwa przedstawicielstwa banków zagranicznych.
Władze lokalne
Władze lokalne dzielą się na władze miejskie i gminne. Działają one na podstawie odrębnych ustaw. Władze miejskie są formą samorządu lokalnego na obszarach miejskich i w obrębie centrów turystycznych. Władze gminne funkcjonują na terenach wiejskich. Burmistrzowie i naczelnicy gmin wybierani są bezpośrednio przez mieszkańców na pięcioletnie kadencje.
Miasta i gminy
Każda społeczność może ubiegać się o status społeczności miejskiej – decyzję podejmuje się na podstawie lokalnego referendum, którego wynik akceptuje Rady Ministrów – jeżeli liczba mieszkańców przekracza 5 tys. osób lub społeczność
dysponuje dostatecznymi środkami finansowymi, by funkcjonować jako miasto. Do głównych zadań władz miejskich należy budowa, utrzymanie i oświetlenie ulic oraz zbiórka, składowanie i przerób odpadów.
Gminy funkcjonują w ogólnym zarysie podobnie jak miasta, mają jednak inną strukturę. Rząd zapewnia większości gmin podstawowe wsparcie administracyjne i techniczne za pośrednictwem Biur Okręgowych.
Stosunki międzynarodowe
W sprawach polityki zagranicznej rząd cypryjski przyjmuje stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Unii Europejskiej w odniesieniu do wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Od roku 1974 wysiłki rządu skupiają się na działaniach mających położyć kres tureckiej okupacji militarnej oraz narzuconemu siłą podziałowi wyspy. Cypr od dawna utożsamia się z Zachodem, ale utrzymuje także bliskie stosunki z resztą świata, w tym z Rosją i innymi krajami Europy Wschodniej; z Indiami, Chinami, Japonią oraz innymi krajami azjatyckimi; z Ameryką Łacińską, Afryką, światem arabskim oraz z Izraelem. Cypr jest członkiem wielu organizacji międzynarodowych. Są wśród nich:
- Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) (1960) i jej organizacje wyspecjalizowane,
- Rada Europy (CoE) (1961),
- Wspólnota Narodów (1961),
- Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE/OSCE) (1975),
- Światowa Organizacja Handlu (WTO) (1995),
- Bank Światowy,
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
Powierzchnia i położenie
Cypr jest małą wyspą o powierzchni 9251 km kw., długości 240 km ze wschodu na zachód i szerokości 100 km z północy na południe. Ma korzystne położenie we wschodniej części Morza Śródziemnego (33° E, 35°N), między Europą, Afryką i Azją, w bezpośredniej bliskości ruchliwych szlaków handlowych łączących Europę z Bliskim Wchodem, Rosją, Azją Centralną oraz Dalekim Wschodem.
Topografia
Na Cyprze istnieją dwa pasma górskie: Pentadaktylos biegnący wzdłuż wybrzeża północnego oraz masyw Troodos usytuowany w centralnej i południowozachodniej części wyspy, którego najwyższym szczytem jest Olympus (1953 m n.p.m.). W części północnej linia brzegowa jest dobrze rozwiniętą, a wybrzeże – skaliste. Na południu rozciągają się długie, piaszczyste plaże. Pomiędzy pasmami gór leży urodzajna nizina Mesaria.
Klimat
Cypr ma klimat śródziemnomorski. Gorące, suche lato trwające od czerwca do września oraz łagodną, wilgotną zimę trwającą od listopada do marca przedzielają krótkie okresy jesieni i wiosny, w czasie których pogoda ulega gwałtownym zmianom (październik, kwiecień i maj). Słońca nie brakuje przez cały rok, a od kwietnia do września słońce świeci średnio ponad jedenaście godzin dziennie.
Flora i fauna
Siedemnaście procent terenu wyspy zajmują lasy. Roślinność obejmuje drzewa wiecznie zielone i liściaste oraz krzewy i kwiaty. Wyróżnia się około 1800 gatunków, podgatunków i odmian roślin, z których około 140 (7%) to rośliny endemiczne. Cyklamen cypryjski (Cyclamen cyprium) oraz dąb olcholistny (Quercus alnifolia) chlubią się mianem roślin narodowych Cypru.
Fauna Cypru obejmuje 7 gatunków ssaków lądowych, 26 gatunków płazów i gadów, 365 gatunków ptaków oraz ogromną różnorodność owadów. Wody przybrzeżne wyspy dają schronienie 197 gatunkom ryb i rozmaitym gatunkom skorupiaków, gąbek i szkarłupni. Największym zwierzęciem żyjącym dziko na Cyprze jest muflon cypryjski, rzadki rodzaj dzikiej owcy, spotykany jedynie na Cyprze.
Ludność
952 100 (grudzień 2011)*
- 71,5% (681 000) Grecy cypryjscy**
- 9,5% (90 100) Turcy cypryjscy
- 19,0% (181 000) obcokrajowcy zamieszakali na Cyprze
* Liczba ludności nie obejmuje nielegalnych osadników z Turcji (których liczbę szacuje się aktualnie na ok. 160 000), zamieszkałych na obszatach Cypru okupowanych przez Turcję.
** Liczba ta obejmuje 8 400 (0,9%) Maronitów, Ormian oraz osób należących do Kościoła łacińskiego, którzy na podstawie przepisów określonych w Konstytucji Cypru z 1960 r. wybrali przynależność do grecko-cypryjskiej społeczności.
Gęstość zaludnienia: 103 osoby na km kw.
Podstawowe dane demograficzne
------------------------------------------------------------------------------------------------
Współczynnik urodzeń 11,3 na tysiąc (2011)
------------------------------------------------------------------------------------------------
Współczynnik zgonów 6,5 na tysiąc (2011)
------------------------------------------------------------------------------------------------
Stopa przyrostu ludności 2,6% (2011)
------------------------------------------------------------------------------------------------
Oczekiwana średnia długość życia mężczyzn 79 (2010/11)
------------------------------------------------------------------------------------------------
Oczekiwana średnia długość życia kobiet 82,9 (2010/11)
------------------------------------------------------------------------------------------------
| Miasta | Liczba ludności (grudzień 2011) |
| Nikozja (Lefkosia, Nicosia) (stolica) | 245 900* |
| Limassol (Lemesos) | 184 600 |
| Larnaka (Larnaca) | 86 400 |
| Pafos (Paphos) | 63 900 |
 | |
| Miasta pod okupacją turecką | Liczba ludności** |
| Famagusta (Ammochostos) | 38 960 |
| Morfou (Morphou) | 7 466 |
| Kirenia (Keryneia, Kyrenia) | 3 892 |
* Liczba ludność zamieszkałej wyłącznie w części miasta administrowanej przez Rząd Republiki Cypryjskiej
** Liczba ludności przed inwazją turecką w 1974 r.
Języki
Językami urzędowymi są języki grecki i turecki. Powszechna znajomość języka angielskiego.
Religia
Grecy cypryjscy są w przeważającej mierze chrześcijanami należącymi do Autokefalicznego Prawosławnego Kościoła Cypru. Turcy cypryjscy są muzułmanami sunnickimi. Mniejsze grupy wyznaniowe to: maronici należący do katolickiego Kościoła maronickiego, Ormianie należący do Apostolskiego Kościoła Prawosławnego ormiańskiego oraz osoby należące do Kościoła łacińskiego.
Dziedzictwo kulturowe
- osady neolityczne (Choirokitia),
- zabytki z okresu klasycznego, hellenistycznego i czasów rzymskich (Salamina, starożytny teatr w Pafos, mozaiki z Domu Dionizosa w Pafos),
- bizantyjskie i łacińskie kościoły oraz klasztory (kościół Panagia Porviotissa-Asinou, kościół Agios Nikolaos tis Stegis, monaster Kykkos),
- warownie i zamki z czasów panowania Lusignanów i Wenecjan (XII – XVI w., opactwo Bellapais, mury weneckie w Nikozji, zamek św. Hilariona),
- meczety (meczet Hala Sultan, meczet Bayraktar).
Wielokulturowość
Na przestrzeni dziejów Cypr podbijany był przez rozmaite potęgi i poddawał się rozmaitym wpływom kulturowym.
Atrakcyjne położenie geostrategiczne Cypru przyczyniło się także do tego, że wyspa stała się przykładem i wzorcem harmonijnej koegzystencji wielu kultur. Na ziemiach Cypru rozrzucone są historyczne i religijne pomniki różnorodnych stylów i filozofii.
Jako państwo członkowskie UE Cypr wykorzystuje tę cechę do promowania zasad, na których bazują ideały europejskie, takich jak: pokojowe współistnienie, współpraca, poszanowanie różnorodności i poszukiwanie zbieżności w poglądach. Za sprawą położenia na mapie świata Cypr nazywany jest rozdrożem cywilizacji i mostem między kulturami.
Gospodarka
Chociaż problemy polityczne Cypru pozostają nierozwiązane, po roku 1974 gospodarka wolnorynkowa na terenach administrowanych przez rząd znacznie się rozwinęła. Sukcesy wynikają między innymi: z wdrożenia zorientowanego rynkowo systemu gospodarczego, z racjonalnej polityki makroekonomicznej kolejnych rządów oraz z obecności na Cyprze prężnej społeczności przedsiębiorców i wysokokwalifikowanej siły roboczej. W ostatnim dwudziestoleciu gospodarka cypryjska przeorientowała się z rolnictwa na usługi i przemysł lekki. Dziś Cypr jest atrakcyjnym celem turystycznym, a jego nowoczesna gospodarka oferuje dynamiczny sektor usług oraz zaawansowaną infrastrukturę fizyczną i społeczną. W ostatnich latach standard życia na Cyprze uległ znacznej poprawie, co wskazuje na wysoki poziom faktycznej konwergencji z UE. Niemniej, międzynarodowy kryzys ostatnich lat, który znacząco zakłócił światowy wzrost gospodarczy, uwidocznił nierównowagę strukturalną gospodarki cypryjskiej. Wobec spowolnienia ekonomicznego rząd zastosował środki finansowe wspierające gospodarkę realną zgodnie z podejmowanymi w Europie wysiłkami na rzecz ożywienia gospodarczego.
1 stycznia 2008 roku Republika Cypryjska przystąpiła do Eurosystemu i wprowadziła euro jako oficjalną walutę kraju, zastępując nim dotychczasową jednostkę rozliczeniową – funt cypryjski. Banknoty i monety euro są teraz na Cyprze pełnoprawnym środkiem płatniczym.
Średnia roczna stopa wzrostu w latach 2006-2010 wyniosła 2,67%, inflacja utrzymywała się na poziomie 2,5%, a bezrobocie na poziomie 4,9%.
Sektor % udział w WDB (2010)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Pierwszy (głównie rolnictwo) 2,0%
---------------------------------------------------------------------------------------------
Drugi (głównie produkcja i budownictwo) 17,0%
---------------------------------------------------------------------------------------------
Trzeci 81,0%
---------------------------------------------------------------------------------------------
Inne dane gospodarcze (2010)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Średni dochód na osobę 20 400 euro (szacunkowo)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Inflacja (CPI) 2,6%
---------------------------------------------------------------------------------------------
Tempo wzrostu 1,6% (III kwartał)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Bezrobocie 7,0%
---------------------------------------------------------------------------------------------
Aktywni zawodowo 409 584 (III kwartał)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Zatrudnieni 387 909 (III kwartał)
---------------------------------------------------------------------------------------------
Biznes międzynarodowy i transport morski
Dogodne położenie, sprzyjające regulacje podatkowe, wykwalifikowana siła robocza, znakomita telekomunikacja oraz nowoczesna infrastruktura bankowa i prawna sprawiają, że Cypr pełni rolę mostu dla biznesu z Unii Europejskiej i Bliskiego Wschodu.
Otoczenie przyjazne przedsiębiorczości oraz liczne udogodnienia można śmiało porównać z tymi, jakie znajdują się w najlepszych centrach tego typu na świecie. Cypr uważany jest za przodujące międzynarodowe centrum biznesu wśród ok. 50 krajów oferujących udogodnienia odobnego rodzaju.
Inwestorzy zagraniczni mogą zarejestrować firmę bezpośrednio w Rejestrze Firm (Registrar of Companies) i, jeśli trzeba, otrzymać zezwolenie od właściwych władz. Wobec konwergencji dawnych sektorów bankowości „międzynarodowej” i „krajowej”, która nastąpiła w roku 2006, wnioski od zagranicznych instytucji bankowych rozpatrywane są w ramach nowych regulacji, które nie rozróżniają działalności „międzynarodowej”, „krajowej” i „offshore”. Cypr jest ponadto ważnym ośrodkiem transportu morskiego i dysponuje jedną z największych flot handlowych świata.
Usługi
Trzeci sektor, czyli usługi, rozwija się na Cyprze najszybciej. Stanowi obecnie, w cenach stałych, ok. 81 % WDB (wartość dodana brutto) i daje pracę ok. 72-73% ogółu zatrudnionych. Sektor usług oferuje przedsiębiorcom pełen wachlarz usług: od rachunkowości przez bankowość po usługi prawne, technologię informacyjną, doradztwo biznesowe, dizajn, inżynierię, transport morski i marketing, ochronę zdrowia i edukację. Wszystko to, w powiązaniu z konkurencyjnymi opłatami oraz profesjonalizmem cypryjskich usługodawców, sprawia, że wyspa przekształca się w renomowane i niezawodne centrum biznesowe. Szczególnie ważną rolę odgrywa w gospodarce turystyka (hotele i restauracje). Szacuje się, że w roku 2009 jej wkład w WDB wyniósł ok. 6,3% i że dała ona zatrudnienie ok. 9,3% siły roboczej. W 2010 roku odwiedziło Cypr ponad 2,1 miliona turystów – głównie z Wielkiej Brytanii (44,9%), krajów skandynawskich (10,9%), Rosji (10,3%), Niemiec (6,4%), Grecji (5,9%) i Francji (1,3%).
Produkcja
Według danych szacunkowych w roku 2010 produkcja stanowiła 17% WDB i dała pracę 9,7% siły roboczej. Główne sfery produkcji to żywność, napoje, tytoń, tekstylia, ubrania, obuwie, wyroby skórzane, wyroby z metalu, chemikalia oraz wyroby z plastiku. Rozwój przemysłowy Rozwój przemysłu należy do pierwszoplanowych celów rządu i stanowi istotny czynnik polityki gospodarczej. Przystąpienie do UE zapewnia przedsiębiorcom cypryjskim możliwość uczestniczenia w rozmaitych programach wspólnotowych związanych z technologią przemysłową, rozwojem produktu, marketingiem czy szkoleniami zawodowymi, co sprzyja pogłębianiu procesu restrukturyzacji.
Dział Rozwoju Przemysłu (IDS) Ministerstwa Handlu, Przemysłu i Turystyki stawia sobie za cel przyspieszenie tempa wzrostu sektora produkcji i zwiększenie jego konkurencyjności w warunkach wolnego rynku. Działając w tak określonych ramach, IDS wprowadza rozmaite zachęty inwestycyjne.
Import / przywóz
Towary importowane/przywożone klasyfikuje się według ich gospodarczego przeznaczenia, tj.: towary konsumpcyjne, materiały pośrednie i półprodukty, paliwa i smary, sprzęt transportowy i dobra kapitałowe. W 2010 roku (styczeń-październik) głównym źródłem zaopatrzenia dla Cypru pozostawała Unia Europejska (UE 27). Pochodzące z niej towary stanowiły 69,3% całkowitego importu/przywozu, a najważniejszymi unijnymi dostawcami były: Grecja (18,9%), Włochy (8,9%), Wielka Brytania (8,7%), Niemcy (9,1%) i Francja (5,4%). Import z Izraela, Chin, Brazylii i Japonii wyniósł odpowiednio 8,3%, 5,7%, 0,3% oraz 1,1%.
Eksport / wywóz
Najważniejsze towary produkcji cypryjskiej przeznaczone na eksport/wywóz to: produkty farmaceutyczne, cement, sery (w tym halloumi), konfekcja papierowa, ziemniaki, owoce cytrusowe, soki warzywne i wyroby z aluminium. W 2010 roku (styczeń-październik) wywozy do Unii Europejskiej (UE 27) stanowiły 50,1% eksportu krajowego (do Wielkiej Brytanii – 7,3%, Grecji – 19,5%, Niemiec – 9,5%). Ponadto 15% całkowitego eksportu wyekspediowano do krajów Bliskiego Wschodu oraz 7,1% do innych krajów azjatyckich.
Przeładunek
Dzięki położeniu geograficznemu Cypr stał sie ważnym centrum przeładunkowym o dużej skali reeksportu na rynki Bliskiego Wschodu i Europy Centralnej.
Rolnictwo i rybołówstwo
Rolnictwo i rybołówstwo stanowiły w 2009 roku 2% WDB i zatrudniały 7,3% osób pracujących. Podstawowymi produktami rolnymi są ziemniaki, inne warzywa, zboża, cytrusy, winogrona i oliwki. Zwierzęta hodowlane to przede wszystkim bydło, owce, kozy, trzoda chlewna oraz drób. Źródłem zaopatrzenia dla produkcji rybnej są połowy przybrzeżne i trałowe oraz farmy morskie.
Polityka w zakresie ochrony środowiska
W związku z przystąpieniem do UE polityka ochrony środowiska została poddana znaczącej korekcie. Priorytet zyskało tworzenie i rozwijanie infrastruktury związanej z gospodarowaniem zasobami naturalnymi i odpadami, ochroną, konserwacją i zarządzaniem obszarami nadmorskimi, promowaniem oszczędzania energii i rozwijania odnawialnych źródeł energii oraz redukcją emisji gazów cieplarnianych. Obostrzono kryteria użycia substancji, które niszczą warstwę ozonową oraz wdrożono przepisy o kontroli oraz zapobieganiu zanieczyszczeniom wody i gleby wynikającym z działalności przemysłowej i gospodarki rolnej.
Zasoby naturalne
Zasobami naturalnymi wyspy są: miedź, gips, drewno, marmur, bentonity i pigmenty ziemne. Żaden z nich nie występuje jednak w znacznych ilościach. Woda jest na Cyprze dobrem deficytowym. Jej brakowi zapobiega się poprzez budowę zbiorników wodnych oraz instalacji do odsalania wody morskiej.
Zdrowie i opieka społeczna
Państwowe szpitale i przychodnie zapewniają bezpłatną opiekę medyczną rodzinom o niskich dochodach, uchodźcom oraz urzędnikom służby cywilnej. Na Cyprze działa ponad 87 klinik prywatnych z ponad 1500 łóżkami oraz duża liczba gabinetów prywatnej praktyki lekarskiej, które oferują szeroki wachlarz usług medycznych. W 2008 roku na jednego lekarza przypadało 358 osób.
Kompleksowy system ubezpieczeń społecznych obejmuje każdego pracującego oraz osoby pozostające na jego utrzymaniu. Wypłacane świadczenia dotyczą bezrobocia, choroby, macierzyństwa, wdowieństwa, wypadków przy pracy, zaawansowanego wieku oraz śmierci.
Rząd zapewnia także szeroką gamę usług socjalnych, do których zalicza się: przedszkola, domy starców, obiekty dla niepełnosprawnych, bezpłatne kwatery dla wysiedlonych wskutek inwazji tureckiej, dopłaty do kosztów wynajmu lokalu oraz pomoc finansową dla organizacji społecznych.
Edukacja
Edukację zapewniają przedszkola, szkoły podstawowe, szkoły drugiego stopnia (ogólnokształcące szkoły średnie oraz średnie szkoły zawodowe), szkoły specjalne, szkoły wyższe oraz instytucje oświatowe trzeciego stopnia, a także instytucje i ośrodki kształcenia nieformalnego. Obowiązek szkolny obejmuje dzieci do piętnastego roku życia. Szkoły pierwszego i drugiego stopnia są bezpłatne. Na Cyprze istnieją trzy uczelnie państwowe: Uniwersytet Cypryjski, Uniwersytet Otwarty w Nikozji oraz Politechnika w Limassolu; cztery uczelnie prywatne oraz 22 college’e i inne szkoły wyższe.
Cypr ma wysoki wskaźnik osób kontynuujących naukę w szkolnictwie trzeciego stopnia. W roku szkolnym 2009/10 studia podjęło 80% absolwentów szkół średnich. Ponad połowa młodzieży studiuje za granicą, głównie w Grecji (51,2%), Wielkiej Brytanii (39,8%) i w USA (1,8%).
W roku 2009/10 kobiety stanowiły 53% osób studiujących za granicą i 59,1% osób, które podjęły naukę w szkolnictwie trzeciego stopnia na Cyprze.
Kultura
Dużą wagę przykłada się do promowania kultury, ze szczególnym naciskiem na promocję literatury, muzyki, tańca (współczesnego i klasycznego), sztuki wizualnej oraz kina. W organizowanym corocznie festiwalu sztuki „Kypria” uczestniczą znani w świecie artyści i zespoły z Cypru, Grecji i innych krajów.
Na Cyprze istnieje wiele muzeów, w tym największe muzeum archeologiczne na wyspie – Muzeum Cypru w Nikozji. Eksponaty prezentują historię Cypru i obejmują ceramikę, rzeźbę, wyroby z metalu, biżuterię, zespoły grobów, a także wyroby sztuki tradycyjnej i rzemiosła.
Stałą ekspozycję Galerii Narodowej stanowi Narodowa Kolekcja Współczesnej Sztuki Cypryjskiej. Galeria gości też czasowe wystawy zagraniczne oraz wystawy retrospekcyjne pionierów cypryjskiej sztuki wizualnej.
Wydział Kultury cypryjskiego Ministerstwa Kultury i Edukacji organizuje wystawy prac współczesnych artystów cypryjskich zarówno na Cyprze, jak i zagranicą. Organizuje też wystawy w ramach wymiany kulturalnej z innymi krajami lub we współpracy z zagranicznymi muzeami i ośrodkami sztuki. Ministerstwo wspiera także udział artystów cypryjskich w znaczących wystawach międzynarodowych.
Media
Wolność wypowiedzi i mediów gwarantowana jest przez konstytucję oraz odnośne ustawy o prasie, radiu i telewizji.
Obecnie istnieje na Cyprze:
- 7 dzienników oraz znaczna liczba tygodników i innych czasopism,
- 7 ogólnokrajowych i 8 lokalnych kanałów telewizyjnych,
- 10 radiostacji ogólnokrajowych i 41 lokalnych,
- 1 agencja informacyjna (Cyprus News Agency).
Ponadto na Cyprze istnieje kilka abonamentowych (kablowych i satelitarnych) sieci telewizyjnych. Swoje bazy mają tu także międzynarodowe informacyjne koncerny medialne oraz korespondenci obsługujący rejon Bliskiego Wschodu.
/Źródło: Rzut oka na Cypr, Wydawnictwo Biura Prasowego i Informacyjnego Republiki Cypryjskiej, 2011/
 Pobierz materiały:
|
|